Alfabet grecki

Alfabet grecki jest używany najczęściej do zapisu symboli, zmiennych oraz stałych matematycznych, czy też fizycznych. Alfabet grecki powstał około IX wieku p.n.e. Alfabet ten wywodzi się z alfabetu fenickiego. W alfabecie greckim występują takie litery jak:

alfa Α α
beta Β β
gamma Γ γ
deltaΔ δ
epsilonΕ ε
zeta Ζ ζ
eta Η η
theta Θ θ
jota Ι ι
kappa Κ κ
lambda Λ λ
my Μ μ
ny Ν ν
ksi Ξ ξ
omikron Ο ο
pi Π π
rho Ρ ρ
sigma Σ σ ς
tau Τ τ
ipsylon Υ υ
phi Φ φ
chi Χ χ
psi Ψ ψ
omega Ω ω
W piśmie tym są także litery, które nie występują obecnie. Są to m.in digamma, stigma, heta, kaj, san, koppa, sampi.
Jeśli chodzi o zastosowanie alfabetu greckiego w matematyce, to różne wielkości oznaczane są właśnie literami tego alfabetu, np. kąty oznaczane kolejno: α(alfa), β(beta), γ(gamma). Kolejnym przykładem są działania- Σ(sigma), π(pi), następnie stałe- π, γ; parametry i współczynniki-Φ, ψ, wyróżniki równań i wyznaczniki -Δ, przestrzenie- Ω, płaszczyzny- π,λ; typy porządkowe- ω, Ω. Alfabet grecki ma także zastosowanie w fizyce- wielkości fizyczne, np. średnica – Φ, gęstość θ, czy też promieniowanie α, β,γ.
O tym, że alfabet grecki wywodzi się z alfabetu fenickiego i powstał na skutek kontaktów handlowych Greków z ludami Lewantu, świadczą przekazy mitologiczne oraz podobieństwo kształtu liter. Jednak współcześnie mówi się iż alfabet grecki nie wywodzi się od alfabetu fenickiego, tylko od jeszcze wcześniejszego alfabetu anatolijskiego bądź kanejskiego. Pierwszym pismem Greków było pismo linearne B, które liczyło około 90 znaków sylabicznych, a wywodziło się prawdopodobnie od pisma linearnego A, które liczyło około 110 znaków.
Na początku słowa zapisane były jednym ciągiem, co było trudne do odczytania słów. Po pewnym czasie więc zaczęto stosować oddzielające słowa znaki, Zapis zawierający duże i małe litery pojawił się dopiero w IX wieku naszej ery, a od V w.n.e język grecki zapisywano również kursywą. W nowożytnych czasach alfabet grecki używany był często do zapisywania dialektu języka albańskiego.
Alfabet grecki składa się z 24 liter. Gdy się przyjrzymy, możemy dostrzec, że niektóre litery mają 1 oś symetrii, a niektóre więcej niż jedną oś symetrii.
α- mała litera alfa wyznacza także drugą stałą Feigenbauma, której przybliżona wartość wynosi 2,50290 78750 95892 82228 39028 73218 21578…..
β- mała litera beta wyznacza stałą Bernsteina(in) o przybliżonej wartości 0, 2801 69499 0…, a kolejną wartością dla bety jest stała o przybliżonej wartości 0, 70258
γ – mała litera gamma z kolei wyznacza stałą Eulera-Mashereoniego o przybliżonej wartości 0,57721 56649 01532 86060 65120 90082 40243….
δ- pierwsza stała Feigenbauma o wartości w przybliżeniu 4, 66920 16091 02990 67185 32038 20466 20161…
stała Conwaya o przybliżonej wartości 1, 30357 729…
stała Golomba-Dickmana o przybliżonej wartości 0,62432 99885…
stała Gausa- Kuzmina- Wirsinga o przybliżonej wartości 0,30366 30029…
ε- mała litera epsilon jest urojoną jednostką liczby podwójnej, a także może często oznaczać dodatnią stałą.
Stała młyna θ- mała litera theta o wartości w przybliżeniu 1,30637 78838 6308…
Λ- wielka litera lambda jako Stała Glaishera- Klinkelina o wartości przybliżonej 1,09868 58055…
μ- mała litera my wyznacza stałą Ramaujana- Soldnera, tylko dodatnią liczbę rzeczywistą , anulującą funkcję całkowania logarytmu o przybliżonej wartości 1, 45136 92348 83381 05028 39684 85892 027…
π- mała litera pi , jest to stosunek obwodu do średnicy koła lub jest to liczba3,141 592 653 6, to jedna z najważniejszych matematycznych stałych.
σ- mała sigma- stała Hafnera- Sarnaka- McCurleya, której przybliżona wartość wynosi 0, 3532363719…
τ- mała litera tau- jest niekiedy używane do oznaczenia podwójnego pi, czyli 6,28…
φ- mała litera phi- oznacza złoty podział, to (1+ ):2.
Ω- wielka litera omega- oznacza też stałą omega, która jest szczególną wartością funkcji Lamberta.
ω- mała litera omega- używana jest w teorii mnogości do oznaczania nieskończonych liczb porządkowych, przykładem może być ω1, które określa pierwszą niepoliczalną liczbę porządkową.
Poszczególne litery alfabetu odnosiły się do stałych. Teraz przejdźmy do funkcji.
Β- wielka litera beta – oznacza funkcję beta badaną przez Legendre’a i Eulera.
Γ- wielka litera gamma – reprezentuje funkcję Gamma Eulera.
δ- mała litera delta oznacza funkcję delta Diraca; funkcję delta Kronecker; funkcja, która gdy jej funkcja zmierza do określonej wartości lub do nieskończoności, dąży do zera.
ε- mała litera epsilon- podobnie jak delta , oznacza funkcję dążącą do zera, gdy argument jej dąży do określonej wartości bądź nieskończoności.
ζ- mała litera zeta- oznacza funkcję zeta Riemanna.
η-mała litera eta oznacza: funkcję Carmichael oraz funkcję Liouville.
μ- mała litera my- oznacza funkcję Mobiusa
Ξ- wielka litera ksi- oznacza oryginalną funkcję Riemanna
η- mała litera eta -oznacza eta funkcję Drichlet
θ- mała litera theta – oznacza pierwszą funkcję Czebyszewa
Λ- wielka litera lambda oznaczająca funkcję von Mangoldta
λ- mała litera lambda oznacza funcję Liouville oraz Carmichael
μ- mała litera my – oznacza funkcję Mobiusa
Ξ- wielka litery ksi- oznacza oryginalną funkcję Riemanna, przemianowaną przez Landaua
ξ- mała litera ksi oznacza: funkcję ksi Riemanna
π- mała litera pi- oznacza funkcję liczenia liczb pierwszych.
Ρ- wielka litera rho- to oznaczenie jednej z funkcji Gegenbauera
ρ- mała litera rho- oznacza jedną z funkcji Gegenbauera, funkcję Dickmana- de- Bruijna oraz zespolone zero funkcji zeta Riemanna
σ – mała litera sigma- to suma funkcji arytmetycznej dzielników
τ- mała litera tau- oznacza funkcję liczby dzielników – notacja Landaua
φ- mała litera phi- oznacza ona wskaźnik Eulera
χ- mała litera chi oznacza znak Drichleta
Ψ- wielka litera psi- niekiedy oznacza funkcję digamma, częściej jednak oznaczaną małą literą
ψ- mała litera psi- oznacza ona funkcję digamma, a także drugą funkcję Czebyszewa
Ω- wielka litera omega- oznacza ona funkcję arytmetyczną, która zlicza całkowitą liczbę czynników pierwszych różniących się od dodatniej liczby całkowitej.
ω- mała litera omega- jest to funkcja arytmetyczna, która zlicza liczbę czynników pierwszych, które różnią się od dodatniej liczby całkowitej.
Przyjrzyjmy się teraz literom określającym pojęcia geometryczne oraz odnoszące się do współrzędnych.
Małe litery alfa, beta, a także gamma często używane są do oznaczania kątów.
Mała litera theta natomiast również do oznaczania kąta oraz na oznaczenie argumentu liczby zespolonej.
Mała litera rho z kolei używana jest dla notacji punktu we współrzędnych biegunowych, może także oznaczać moduł liczby zespolonej.
Mała litera sigma używana jest w teorii analitycznej liczb do oznaczania rzeczywistej współrzędnej liczby zespolonej s lub jej odciętej
Mała litera tau- niekiedy używana jest ona do oznaczenia urojonej współrzędnej liczby zespolonej.
Mała litera phi także używana jest do oznaczenia kąta.
Wielka litera omega oznacza kąt bryłowy, niekiedy jest także używana ona do oznaczenia środka koła
Mała omega z kolei służy do oznaczenia afiksu środka koła
Przejdźmy teraz do prawdopodobieństwa i statystyki.
Mała litera mi oznacza średnią rzeczywistą zmiennej losowej, szczególnie wtedy, gdy jest ona zgodna z rozkładem normatywnym.
Mała litera rho używana jest do określania współczynnika korelacji , teoretycznego, bądź niekiedy obserwowanego, pomiędzy dwiema seriami danych.
Mała litera sigma to odchylenie standardowe, które jest pierwiastkiem kwadratowym z wariacji , mierzącej rozproszenie rzeczywistej zmiennej losowej.
Małe chi z kolei używane jest do oznaczenia prawa prawdopodobieństwa, które wyprowadzone jest z prawa normalnego.
Wielka litera omega- oznacza dane zdarzenie albo wszechświat w prawdopodobieństwach.

W okresie starożytnym alfabet grecki posiadał wiele lokalnych dialektów, a dopiero w okresie klasycznym zostały wyparte przez formę jońską i w takiej właśnie postaci alfabet zachował się do dziś.
Alfabetu greckiego do teraz , aż od starożytności używa się nie tylko do zapisu języka greckiego. W czasach starożytnych wykorzystanie alfabet greckiego obejmowało na przykład niektóre języki paleobałkańskie, m.in język tracki, w południowej Francji, gdzie zachowały się inskrypcje w języku galijskim, język baktryjski, język nubijski, czy też większość języków Azji Mniejszej, m.in alfabety używane do zapisu języka lidyjskiego i frygijskiego.
W czasach nowożytnych natomiast wykorzystanie alfabetu greckiego obejmowało m.in język turecki prawosławnych Turków, język arumuński, który zbliżony był do języka rumuńskiego, język gagauski używany w Mołdawii oraz język urum.
Pierwszą literą alfabetu greckiego jest alfa, którą wymawia się tak samo jak po polsku. Liczba A służy jako liczba porządkowa do oznaczenia cyfry 1. Litera beta z kolei wymawia się jak „w” i w systemie liczbowym oznacza cyfrę 2. Warto dodać iż w starożytności literę B wymawiało się jak „b”, dlatego też w języku polskim mówimy „beta”. Trzecią literą greckiego alfabetu jest gamma , której wymowę zapisujemy jako „gh”, a w systemie liczbowym oznacza cyfrę 3. Czwartą literą greckiego alfabetu jest delta, wymowę zapisujemy często jako „dh”. W systemie liczbowym oznacza cyfrę 4. Litera epsilon to polska litera greckiego alfabetu. Wymawia się jak „e”. W systemie liczbowym natomiast oznacza cyfrę 5. Sama mała litera epsilon może mieć wiele różnych znaczeń, służy jako wykrzyknienie. Literę zeta natomiast wymawiamy jak „z”. W systemie liczbowym oznacza cyfrę 7. Litera eta wymawiana jest jak „i”
Oznacza cyfrę 8 w systemie liczbowym. Sama mała litera eta z akcentem jest spójnikiem oznaczającym „lub, albo, czy”. Litera theta jest ósmą literą greckiego alfabetu i wymawia się ją jak „th”. W systemie liczbowym oznacza cyfrę 9. Litera jota wymawia się jak „i”, a na początku wyrazu czasami jako „j”. W systemie liczbowym oznacza cyfrę 10. Litera K jest dziesiątą literą greckiego alfabetu, a jej wymowa jest jak „k”. W systemie liczbowym oznacza liczbę 20. Litera lambda wymawiana jest jak „l”. W systemie liczbowym oznacza liczbę 30. Litera mi to dwunasta litera greckiego alfabetu. Wymawiamy ją jak „m”. W systemie liczbowym oznacza liczbę 40. Litera ni jest trzynastą literą greckiego alfabetu i wymawia się ją jak „n”. W systemie liczbowym oznacza ona liczbę 50. Litera ksi jest czternastą literą greckiego alfabetu. Wymawia się ją jako „ks”. W systemie liczbowym oznacza liczbę 60. Litera omikron to piętnasta litera alfabetu greckiego. Wymawia się ją jak „o”, a w systemie liczbowym oznacza liczbę 70. Litera pi jest szesnastą literą alfabetu greckiego i wymawia się ją jak „p”. W systemie liczbowym oznacza liczbę 80. Litera rho jest siedemnastą literą greckiego alfabetu i wymawiamy ja jak „r”. W systemie liczbowym oznacza liczbę 100. Litera sigma z kolei jest osiemnastą literą greckiego alfabetu i jest to dźwięk pomiędzy „s” a „sz”. W systemie liczbowym oznacza liczbę 200. Następną literą jest tau , która wymawiana jest jak „t”. W systemie liczbowym oznacza 300. Kolejną literą jest ipsylon, którą wymawia się jak „i”. W systemie liczbowym oznacza liczbę 400. Litera phi jest dwudziestą pierwszą literą alfabetu greckiego i w systemie liczbowym oznacza liczbę 500. Litera chi wymawia się jak „h”, a w systemie liczbowym oznacza liczbę 600. Litera psi brzmi jak „ps” i w systemie liczbowym oznacza liczbę 700. Litera omega jest ostatnią literą greckiego alfabetu i wymawia się ją jak „o”. W systemie liczbowym oznacza liczbę 800.
Przyjrzyjmy się jeszcze operatorom i symbolom.
Delta może oznaczać : wyróżnik wielomianu, determinantę o kwadratowej macierzy.
Mała litera epsilon z kolei została użyta przez Guseppe Peano do opisania przynależności elementu do zbioru.
Wielka litera pi służy do oznaczania operatora iloczynu.
Wielka litera sigma natomiast służy do opisywania operatora sumy.
Jeśli chodzi o system dwunastkowy, to małe litery alfa i beta niekiedy oznaczają cyfry 10 i 11 w systemie dwunastkowym.

Przyjrzyjmy się teraz porównaniom asymptotycznym.
Wielka litera theta jest to jedna z notacji Landua, która wykorzystywana jest zwłaszcza w teorii złożoności algorytmów do porównywania asymptotycznego dwóch funkcji.
Małe litery kappa i lambda natomiast używane są często do oznaczania pary wykładników do szacowania sum wykładniczych.

Litera duża i mała omikron z kolei są używane w analizie, teorii analitycznej liczb, teorii złożoności algorytmów, do asymptotycznego porównania dwóch funkcji. Wielka litera omega także jest uzywana do asymptotycznego porównania, a a mała litera omega także jest używana do asymptotycznego porównania, lecz należy pamiętać o tym iż jest to tylko w teorii złożoności algorytmów.

Istnieje wiele mitów o powstaniu alfabetu greckiego. Mity te głoszą iż pięć samogłosek alfabetu greckiego oraz spółgłoski beta i tau wynalazła Io bądź Mojra. Pozostałe natomiast 11 spółgłosek wynalazł Palamades. Grecki bóg Hermes zawarł głoski w pismo, którego znaki przypominały z wyglądu kliny. Pismo to miał sprowadzić do Grecji Kadmos, zmieniając tylko kolejność liter. Na pierwszej pozycji w alfabecie postawiono alfę, gdyż przypominała kształtem wołu, zaś Beocja jest „krainą wołów”. Symonides z Samos i Epicharm z Sycylii, mieli utworzyć pozostałe spółgłoski. Pozostałe spółgłoski zaś mieli dodać kapłani Apollina tak, aby jedna samogłoska przypadała na każdą ze strun liry boga.

Ale dlaczego do oznaczania symboli używamy akurat alfabetu greckiego?
Jest to wygodne, ponieważ symbole alfabetu greckiego odróżniają się od łacińskiego alfabetu. Po drugie dzieje się tka dlatego iż język grecki jest jednym z najstarszych europejskich języków . Trzecim powodem jest to, że Grecy dokonali wielu odkryć naukowych, a po czwarte uczeni renesansu przyjęli język grecki w swoich licznych pracach.

Znając alfabet grecki, lepiej zrozumiemy wyrażenie” alfa i omega”. Będziemy też wiedzieć iż jota jest to najmniejsza litera. Stąd wzięło się powiedzenie, które brzmi „co do joty”.

Znajomość tego alfabetu jest niezbędna do nauki matematyki czy fizyki. Oprócz matematyki i fizyki, alfabet grecki stosowany jest także w astronomii, chemii, elektrochemii, elektromagnetyzmie, w elektryce i elektronice, w mechanice, w mechanice kwantowej, w optyce i falach, w fizyce jądrowej, w termodynamice, w geografii czy geologii.

Nie wystarczy wiedzieć tylko jak się pisze dany znak, ale także trzeba znać jego nazwę i znać jego zastosowanie właśnie w wielu dziedzinach.
Oprócz litery omega , występuje także litera omikron, która również zaczyna się na literę o. Nie zdefiniowano natomiast jeszcze, co oznaczają litery O i omega.

Ciekawostką jest to iż od nazw początkowych liter alfy i bety pochodzi słowo alfabet. Warto to zapamiętać. Być alfą i omegą oznacza wiedzieć wszystko na każdy temat, natomiast można coś np. przepisać co do joty, czyli z dokładnością co do litery, czyli idealnie z oryginałem.

Można zauważyć także iż wiele liter alfabetu greckiego i cyrylicy z alfabetu greckiego.
Podsumowując, alfabet grecki jest współcześnie niezwykle potrzebny.