Odczynnik Nesslera

Odczynnik Nesslera

Odczynnik Nesslera to inaczej tetrajodortęcian(II) potasu, inaczej .

Jego cząsteczka składa się z anionu tetrajodortęcianowego(II) i dwóch kationów potasu. Wzór strukturalny, bez uwzględnienia zagadnień przestrzennych (np. według modelu VSEPR), zapisuje się tak:

Jest on używany szeroko w analizie jakościowej do wykrywania jonów amonowych () w roztworach. Przy zetknięciu z nimi zabarwia roztwór na żółto lub przy wyższych stężeniach na kolor brunatny. Jego główną zaletą jest bardzo wysoka czułość właśnie na amoniak i jony amonowe.

Reakcja, która umożliwia zidentyfikowanie wskazanych jonów to:

gdzie pierwszy produkt odpowiedzialny jest za kolor roztworu.

Istnieją dwie znane ścieżki otrzymywania tego związku:

Dodanie jodku potasu () do roztworu chlorku rtęci(II) (), a następna alkalizacja roztworu wodorotlenkiem potasu ().
oraz
Rozpuszczenie jodku rtęci(II) () w roztworze jodku potasu (), a następnie również dodanie roztworu wodorotlenku potasu () do mieszaniny.

Jak można zauważyć obie te ścieżki zawierają ten sam etap końcowy, czyli alkalizację roztworu. Bierze się to stąd, że odczynnik Nesslera jest nietrwały w środowisku kwasowym i rozkłada się do czerwonego .

Inną ciekawą właściwością tego związku jest to, że roztwory, w których są aldehydy lub ketony, po jego dodaniu zaczynają lśnić podobnie jak opal, wykazując delikatną pomarańczowawą poświatę.