Korelacja cząstkowa

W tym opracowaniu zajmiemy się korelacją cząstkową. Najprościej mówiąc, jest to istotnie statystyczne powiązanie pomiędzy dwoma zmiennym, co ważne dopiero po tym, jak uwzględnimy wpływ innego przynajmniej jednego czynnika na obydwie analizowane zmienne. Dzięki tej korelacji mamy możliwość kontroli nad znaczeniem zmiennych, które nie stanowią obiektu badań, lecz mają istotny wpływ na powiązanie między badanymi zmiennymi. Są związane z obiema korelowanymi zmiennymi.

Jeśli chodzi o badania korelacyjne, to są to badania, które lubią stawiać schody przed osobami, które wcześniej nie miały styczności z matematyką stosowaną czy podstawami statystyk. Istotne jest to, że analiza korelacji nie ma nic wspólnego z badaniem związku przyczynowo – skutkowym. Ona bada najzwyczajniej związek obu zmiennych. Ponadto, przeprowadzając analizę korelacji interpretujemy znak współczynnika korelacji. Może być on dodani lub ujemny, który mówi nam o pozytywnej lub negatywnej korelacji.

Wyróżniamy kilka rodzajów korelacji cząstkowej. Mamy korelację cząstkową pierwszego rzędu, drugiego rzędu, trzeciego rzędu itd. Od czego zależy rząd tych korelacji? Odpowiedź jest bardzo prosta. W zależności od tego ile jest kontrolowanych zmiennych. Te właśnie zmienne mogą być przedstawione jako ilość (postać ilościowa), bądź też jako w postaci dychotomicznej. Ta druga postać jest związana ze skalą dychotomiczną, na której zawsze są dwie wartości. Co to oznacza? Oznacza to, że przykładem takiej skali może być płeć (wartości to kobieta/mężczyzna), odpowiedź na pytanie tak/nie. Te właśnie zagadnienia są ściśle związane z wielozmienną analizą regresji liniowej, jak także z analizą mediacji.

Wróćmy myślami jeszcze raz do pierwszego akapitu. To co tam napisałam może wydawać się dosyć skomplikowane, lecz mam nadzieję, że po zastosowaniu wiedzy w praktyce, rozwieje to wasze wszelkie wątpliwości.
Wyobraźmy sobie pożar, gaszących go strażaków oraz wszystkie powstałe zniszczenia. Korelacja dodatnia następuje pomiędzy wielkością zniszczeń, a liczbą strażaków. Podczas analizy dochodzimy do wyników, gdzie dowiadujemy się, że wraz ze wzrostem strażaków, rośnie poziom zniszczeń. I w tym momencie zadajemy sobie pytanie „czy jest to możliwe?”, „przecież strażacy pomagają, gasząc pożar, a nie powodują uszkodzenia.”. W momencie wspomniana korelacja dodatnia znika, gdy uwzględnimy jeszcze jeden czynnik, jakim jest wielkość, czy też powierzchnia jaką pochłonął pożar.

Podsumowując warto wspomnieć, że ta korelacja cząstkowa jest opisana tak samo jak współczynnik korelacji rPearsona. Oznacza to, że jej wartości są od -1 do 1. Ponadto zaznaczam, że dzięki tej korelacji mamy możliwość badań tylko liniowych związków.