Makroelementy

Makroelementy
Makroelementy to pierwiastki, które budują nasze ciało- łączą się one w związki chemiczne lub występują w postaci jonów i pełnią rozmaite funkcje. Makroelementy są różnie definiowane, zależnie do tego, czego dotyczą. Mogą powiem dotyczyć człowieka, roślin oraz przyrody nieożywionej, np. wód. Ponadto chemia rozszerza pojęcie makroelementu, ponieważ mogą być to w tym rozumieniu także jony, np. SO4– lub NO3–. Zgodnie z tą definicją do makroelementów wody podziemnej zaliczymy: Na+, K+, Ca2+, Mg2+, Cl−, SO42− i HCO3− , NH4+, NO2−, NO3−, Fe2+, Al3+. Jeśli chodzi o człowieka to definicja, jak sama nazwa wskazuje, makro-dużo, zatem makroelementy to pierwiastki, których w swoim ciele mamy dużo, ponieważ aż 0,01% lub więcej suchej masy ciała- czyli po odparowaniu wody. Możemy to porównać z mikroelementami, czyli pierwiastkami, które stanowią od 0,00001% do 0,01% suchej masy ciała. Do makroelementów zaliczamy wszystkie pierwiastki biogenne, czyli takie, które budują każdy żywy organizm. Makroelementy są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania człowieka, a ich zapotrzebowanie w diecie przekracza 100mg na dzień. Jeśli chodzi o człowieka to wyróżniamy łącznie 11 makroelementów, z czego 6 to pierwiastki biogenne. Pierwiastki biogenne łatwo zapamiętasz dzięki: CHONPS. Są to symbole chemiczne 6 pierwiastków biogennych C-węgiel, H- wodór, O- tlen, N- azot, P- fosfor, S- siarka. Pozostałe makroelementy w ciele człowieka to magnez- Mg, wapń- Ca, potas- K, chlor- Cl, sód- Na. Zapoznajmy się z ich funkcjami.
Funkcje makroelementów
Wodór, węgiel oraz tlen to podstawa wszystkich związków organicznych, te atomy tworzą szkielety tych związków. Związek zbudowany z tych pierwiastków- glukoza C6H12O6 to substrat w oddychaniu komórkowym. Dodatkowo w tym procesie substratem jest tlen. Wodór dodatkowo decyduje o pH, np. limfy. Wtedy występuje w postaci jonów H+.
Azot jest składnikiem białek (grupa aminowa) i kwasów nukleinowych (występuje jedna z czterech zasad azotowych: adenina, guanina, cytozyna i tymina lub, jeśli to RNA, to uracyl).
Fosfor- buduje kości i zęby, jest także składnikiem kwasów nukleinowych (reszta kwasu fosforowego(V)) oraz dodatkowo występuje w ATP, również w postaci reszty kwasu fosforowego(V), w samym skrócie ATP, litera P oznacza właśnie fosfor- adenozynotrifosforan.
Siarka jest składnikiem wielu białek i hormonów. Będąc składnikiem białek buduje włosy i paznokcie. Siarka ma też swoje „zastosowanie” w roślinach- to ona sprawia, że cebula i czosnek mają ostry smak.
Magnez jest składnikiem kości i mięśni oraz zębów. Jeśli zaś chodzi o rośliny, to jest składnikiem chlorofilu. Znalazł zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym, ponieważ jest składnikiem leków pomagających w stanie rozdrażnienia.
Wapń- bierze udział w procesie krzepnięcia krwi oraz w skurczu mięśni. Wspomaga wchłanianie witaminy B12. Wapń buduje kości, a jego niedobór skutkuje osteoporozą. Wapń buduje muszle mięczaków.
Chlor to makroelement, który występuje w żołądku w postaci HCl- kwasu chlorowodorowego zwanego kwasem solnym. Kwas ten odpowiada za aktywowanie enzymów i odkażanie żołądka. Wpływa również na prawidłowe funkcjonowanie serca.
Potas bierze udział w przewodnictwie impulsów nerwowych. Odpowiada za usuwanie wody z organizmu. Niedobór potasu powoduje zaburzenia pracy serca. U rośli pełni funkcję regulacyjną- reguluje intensywność parowania (transpiracji) zamykając lub otwierając aparaty szparkowe.
Sód jest antagonistą potasu, ponieważ zatrzymuje wodę w organizmie. Podobnie jak potas bierze udział w przewodzeniu impulsów nerwowych. Jego niedobór skutkuje nadciśnieniem.
Gdzie znajdę makroelementy?
Fosfor znajduje się we wielu produktach, np. orzechach czy rybach, a także w produktach mlecznych.
Magnez znajdziemy w groszku, bananie, kakao, a także w czekoladzie- najlepiej gorzkiej.
Wapń jest makroelementem typowym dla produktów mlecznych, lecz znajdziemy go również w rybach i figach.
Chlor jest obecny w soli i wędlinach.
Potas znajdziemy w pomidorach, szpinaku i szparagach. Z kolei sód dostarczymy do naszego organizmu jedząc sery, wędliny i rzodkiewki, razem z chlorem występuje w soli kuchennej, ta ma przecież wzór NaCl.

Nasze ciało potrzebuje na co dzień szeregu substancji odżywczych i makroelementów, dlatego powinniśmy zadbać o zbilansowaną dietę i odpowiednią ilość każdego z nich. Niedobory mogą nieść za sobą przykre konsekwencje zdrowotne, jednak nadmiar także może być szkodliwy dla naszego ciała. Najważniejsza jest równowaga.