Oksytocyna

Oksytocyna
Czym jest oksytocyna?
Należy do organicznych związków chemicznych.
Jest to makrocykliczny hormon peptydowy. Składa się z dziewięciu aminokwasów, które spięte są ze sobą mostkiem dwusiarczkowym.
Żeby lepiej zrozumieć czym jest oksytocyna, należy znać kilka definicji:
Związki organiczne – są to związki chemiczne, które zawierają węgiel. Wyjątkiem są proste związki organiczne.
Związki makrocykliczne – związki, które mają dużą masę cząsteczkową i cykliczną strukturę.
Hormon peptydowy – hormon o budowie peptydowej, wytwarzany jest przez tylny płat przysadki mózgowej.
Mostek dwusiarczkowy – mostek, który utworzony jest przez dwa atomy siarki.

Oksytocyna jest też nazywana ,,hormonem miłości„. Młode zakochane pary mają wyższy poziom oksytocyny w organizmie niż ich rówieśnicy, którzy nie są z nikim związani.

Podstawowe informacje:
Wzór sumaryczny: C43H66N12O12S2
Masa molowa: 1007,19 g/mol

Właściwości
Dobrze rozpuszcza się w wodzie i innych rozpuszczalnikach. Dobrze rozpuszcza się również w alkoholu butylowym (butanolu), którego wzór sumaryczny to C4H9OH. Oksytocyna jest neuroprzekaźnikiem, który jest okresowo wypuszczany. Czym jest jednak neuroprzekaźnik? Jest to związek chemiczny, którego funkcją jest przenoszenie sygnałów pomiędzy komórkami nerwowymi, czyli neuronami za pomocą synaps oraz pomiędzy komórkami nerwowymi a gruczołami albo mięśniami.

Miejsce oksytocyny w organizmie
Hormon ten jest wytwarzany w jądrze przykomorowym oraz nadwzrokowym podwzgórza. Podwzgórze to niewielka struktura mózgu. Stamtąd oksytocyna przekazywana jest do przysadki mózgowej, a dokładniej do jej tylnego płata. Przysadka mózgowa jest to gruczoł dokrewny, który pełni funkcję wytwarzania i wydzielania hormonów.

Po co nam oksytocyna i w czym bierze udział w naszym organizmie?
Po pierwsze powoduje ona skurcze macicy podczas porodu. Uwalniana jest też podczas ssania piersi przez dziecko, ponieważ mechanoreceptory brodawek sutkowych zostają uszkodzone. Oksytocyna ułatwia tym sposobem wydzielanie mleka. Jest również uwalniana po podrażnieniu receptorów pochwy i szyjki macicy. Po porodzie umożliwia ona obkurczanie macicy i naczyń krwionośnych w okolicach macicy. Hamuje to krwawienie po urodzeniu łożyska przez kobietę już po porodzie.

Gdzie stosuje się oksytocynę i jakie są wskazania?
Jest stosowana w przypadku kobiet przed porodem, w trakcie porodu oraz po porodzie.
Przed porodem pomaga przyspieszyć poród, zwiększa skurcze macicy. Stosuje się ją, jeśli są zalecenia lekarskie do zakończenia ciąży. Niektóre z tych zaleceń to: zaburzenia czynności nerek, nadciśnienie tętnicze w ciąży, choroba hemolityczna dziecka, zbyt wczesne pęknięcie pęcherzyka płodowego czy cukrzyca matki lub dziecka.
Podczas akcji porodowej oksytocynę stosuje się, aby tę akcję przyspieszyć. Zalecenia do tego są, gdy następuje wewnątrzmaciczne obumarcie płodu, opóźniony rozwój płodu, u kobiety występuje niedowład macicy, lub w przypadku, gdy ciąża trwa ponad 42 tygodnie. W ostatnim przypadku jest rutynowo wykonywane.
Po porodzie oksytocynę podaje się podczas diagnostyki, aby kontrolować krwawienie poporodowe, lub do leczenia poronienia.

Nie zawsze można jednak podać oksytocynę. Czasami występują różne przeciwwskazania, które uniemożliwiają jej podanie.
Przeciwwskazania
Pierwszym z nich jest nadwrażliwość na oksytocynę. Innymi przeciwskazaniami są nieodpowiednie ułożenie dziecka, które trzeba ułożyć odpowiednio przed porodem, możliwość pęknięcia macicy, dysproporcja w wielkości główki dziecka, a miednicą matki, niskie ułożenie łożyska w macicy czy zaburzenia sercowo-naczyniowe.
Kategorycznie nie można podawać oksytocyny w następujących sytuacjach:
Gdy poród jest przedwczesny (czyli pomiędzy 22 a 37 tygodniem ciąży), inwazyjny rak szyjki macicy u kobiety, nadmierne powiększenie się macicy, cesarskie cięcie lub inny zabieg w obrębie miednicy lub szyjki macicy, kobieta przeszła już wiele porodów.

Działania niepożądane wywołane przyjęciem oksytocyny
U matki mogą wystąpić nudności i wymioty, krwotok poporodowy, krwiak w obrębie miednicy przedniej, obniżenie ciśnienia krwi co prowadzi to tachykardii (częstoskurcz – serce wykonuje ponad 100 uderzeń na minutę), nadwrażliwość, przewodnienie hipotoniczne (inaczej zatrucie wodne) czyli nadmierna ilość wody w ustroju, nadmierne napięcie macicy, które może spowodować jej pęknięcie.
U płodu lub noworodka mogą wystąpić takie objawy, jak tachykardia, bradykardia (serce wykonuje mniej niż 60 uderzeń na minutę), asfiksja, czyli niedobór tlenu w organizmie, żółtaczka noworodków, uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, które może być trwałe lub krwawienie w okolicach siatkówki oka.

Interakcje
Po podaniu oksytocyny i podaniu leków kurczących naczynia może wystąpić ciężkie nadciśnienie tętnicze w ciąży. Preparaty te podaje się podczas wykonywania znieczulenia zewnątrzoponowego w odcinku krzyżowym (w miejscu zrośnięcia pięciu kręgów krzyżowych). Również przy znieczuleniu ogólnym oksytocyna w połączeniu z innymi lekami na przykład z cyklopropanem, halotanem, izofluranem czy enfluranem może spowodować znaczne obniżenie się ciśnienia krwi, czyli hipotensję, albo zaburzenia rytmu serca, czyli arytmię serca. Podczas porodu oksytocyna w połączeniu z innymi preparatami może doprowadzić do pęknięcia macicy, hipertonii macicy oraz uszkodzenia szyjki macicy.

Dawkowanie
Dawkowanie oksytocyny jest zależne od potrzeb pacjentki, które są indywidualne. Wynika ono z reakcji matki i dziecka.
Podczas indukcji i stymulacji porodu na początku dawka wynosi od 0,5 do 4 mU/min (gdzie m – przedrostek mili, U – jednostka enzymatyczna, min – minuta). Później co 20 – 40 minut można zwiększać dawkę o nie więcej niż 1-2 mU/min. Podaje się ją aż do momentu, gdy siła skurczu będzie prawidłowa.
Podczas kontrolowania krwawienia po porodzie podaje się ją w dożylnym wlewie kroplowym, czyli w kroplówce. Na 1000 ml rozpuszczalnika daje się 10-40 j.m. oksytocyny z szybkością od 20 do 40 mU/min. Dodatkowo, po urodzeniu łożyska przez kobietę, można jej podać domięśniowo 5 j.m. oksytocyny.
j.m.- jednostka międzynarodowa, jednostka substancji biologicznie czynnych, używana jest do tego, aby porównać poziom tych samych substancji czynnych w różnych z leków.
Podczas leczenia poronienia podaje się dożylnie w kroplówce 10 j.m. oksytocyny, która rozpuszczona jest w 500 ml roztworze izotonicznym chlorku sodu lub w roztworze pięcioprocentowej glukozy. Przepływ wynosi od 20 do 40 kropli na minutę.
Podczas diagnostyki niewydolności maciczno-płodowej początkowo w kroplówce podaje się 0,6 mU/min. Dawkę można podwajać nie częściej niż co 20 minut (oczywiście jeśli jest taka potrzeba). Gdy wystąpią trzy umiarkowane skurcze macicy w ciągu dziesięciu minut, trzeba przerwać wlew i zacząć kontrolować akcję serca płodu.

Badanie
Przed akcją porodową bada się stężenie oksytocyny we krwi kobiety. Potrzebne jest to aby ocenić gotowość skurczową macicy podczas porodu. Jak wygląda takie badanie? Kobieta powinna co najmniej 8 godzin przed badaniem być na czczo. Pobiera się krew z żyły łokciowej i bada się surowicę.

Oksytocyna u mężczyzn
Oksytocyna głównie kojarzy się z kobietami. Jednak jest też bardzo ważna u mężczyzn. Uwalnia się u nich w trakcie współżycia. W połączeniu z testosteronem powoduje, że mężczyźni stają się senni. Hormon ten odpowiada też za takie cechy jak zazdrość i potrzebę rywalizacji.

Wpływ oksytocyny na emocje
Hormon ten reguluje działanie układu nerwowego. Wpływa na relacje międzyludzkie i łączenie się ludzi w pary, które są sobą zakochane. Ma też wpływ na to jak my widzimy samego siebie. Odpowiada za naszą pewność siebie i za nasze kompleksy. Reguluje też poziom dopaminy w organizmie. Dopamina odpowiedzialna jest za stany emocjonalne. Dopamina i oksytocyna wpływają na ,,ośrodek nagrody”. Jest on odpowiedzialny za motywowanie samego siebie, ale też kontrolowanie. Dzięki niemu możemy stawiać sobie cele i konsekwentnie dążyć do celu. Oksytocyna wpływa też na to, jak odczuwamy ból. Gdy w organizmie jest wysokie stężenie tego hormonu, następuje reakcja obronna na ból. Jeśli jednak w organizmie jest małe stężenie oksytocyny to wydzielany jest kortyzol, który odpowiada między innymi za stres. Oksytocyna pomaga nam radzić sobie w wielu sytuacjach stresowych. Są prowadzone badania na temat tego, czy oksytocyna może pomóc w leczeniu schizofrenii, depresji, autyzmu, zaburzeń osobowości czy uzależnień. Miejmy nadzieję, że wyniki badań wypadną pozytywnie i będzie można stosować ten hormon w leczeniu tych chorób.

Oksytocyna jest niesamowitą substancją. Dlaczego?
1.Jest łatwo dostępna 🙂
Wystarczy przytulić ukochaną osobę, podać jej rękę a nawet tylko na nią spojrzeć lub o niej pomyśleć i już w naszym organizmie jest wytwarzana.
2.Jest darmowym sposobem na miłość
Pomaga zachować dobre relacje z ukochaną osobą. Jest w końcu nazywana hormonem miłości. Wpływa korzystnie na relacje międzyludzkie, otwarcie na innego człowieka i zaufanie mu.
3.Zmniejsza lęki
Sprawia, że mamy bardziej optymistyczne podejście do świata, a wtedy życie staje się łatwiejsze. Zwiększa poczucie własnej wartości, powoduje, że pozbywamy się kompleksów i lęków. Dobrze wpływa na redukcję stresu i pomaga w leczeniu nieśmiałości.
4.Jest pomocna dla kobiet
Pomaga kobietom przed porodem, w jego trakcie i po porodzie tak, jak to zostało już opisane powyżej. Kobieta gdy przytula swoje dziecko, w swoim organizmie wytwarza dużo oksytocyny, a wraz ze swoim mlekiem przekazuje część swojej oksytocyny dziecku.
5.Dieta
Oksytocyna wpływa korzystnie na nasz układ trawienny, poprawia perystaltykę jelit oraz zmniejsza łaknienie. Odpowiada za wiele efektów metabolicznych.
6.Zdrowie
Hormon ten pomaga w łagodzeniu bólu i wspomaga lepsze i szybsze leczenie się ran.

Krótkie podsumowanie
Oksytocyna jest niesamowicie ważnym hormonem w organizmie człowieka. Ma wiele różnorodnych zastosowań, które zostały już wcześniej wymienione. Chociaż najczęściej jest kojarzona z porodem, to wpływa zarówno na życie kobiet jak i mężczyzn. Należy uważać, ponieważ nieodpowiednie dawki oksytocyny lub jej połączenie z innymi preparatami jest niebezpieczne. Jednak patrząc na jej właściwości i zastosowania, przynosi ona więcej pożytku niż szkody. Warto produkować ją sobie samemu poprzez przytulanie się lub przebywanie z ukochaną osobą, a z pewnością wpłynie korzystnie na nasz organizm.