Witamina B1

Dostarczanie swojemu organizmowi witamin to jedna z form dbania o siebie. Aby zachować dobre zdrowie i ogólnie dobrą kondycję organizmu należy świadomie i z pełną odpowiedzialnością zadbać o swoje nawyki. Jednym z nim jest na przykład właściwa dieta. Odpowiednia dieta opiera się na dostarczaniu wszystkich mikroskładników potrzebnych do tego, aby organizm ludzki funkcjonował prawidłowo.
Jedną z witamin konieczną do zdrowego życia jest witamina B1. W tym opracowaniu spróbuję opisać czym jest witamina B1, do czego jest niezbędna i jakie są jej właściwości. Najważniejszą cechą witaminy B1, która determinuje jej działanie, jest jej wpływ na układ nerwowy. To właśnie witaminy z grupy B znane są ze swoich właściwości, wpływających na układ nerwowy.
Witamina B1 nazywana jest inaczej tiaminą. Jest to związek chemiczny, który jest bardzo istotny dla odpowiedniego funkcjonowania człowieka oraz utrzymania go przy życiu. Została wynaleziona już w XIX wieku, jednakże początki jej wyodrębniania dotyczą roku 1911. Swoje zasługi ma tutaj polski biochemik o nazwisku Kazimierz Funk. Jego badania pozwoliły wyodrębnić z otrąb ryżu związek, który następnie nazwano witaminą. Witamina to amina, konieczna do życia. Lata 30. przyniosły wyniki następnych, przeprowadzonych badań, których skutkiem było wyizolowanie substancji, witaminy B1.
Witamina B1 jest witaminą, które ma niezwykły wpływ na organizm człowieka. Określono nawet, że może przeciwdziałać rozwojowi choroby beri-beri. Dlatego niezwykle ważne jest jej dostarczanie swojemu organizmowi poprzez odpowiednią dietę. Witamina B1 bierze udział w wielu ważnych procesach fizjologicznych. Pirofosforan tiaminy jest niezbędny dla wieku procesów biochemicznych, jakie zachodzą w organizmie człowieka. W tych procesach odgrywa funkcję koenzymu dla zasadniczych reakcji enzymatycznych.
Najważniejszymi zadaniami tiaminy są te, które związane są z właściwą pracą układu nerwowego. Dzieje się tak dlatego, że bierze ona udział w przekazywaniu impulsów nerwowych. Bardzo ważną funkcją witaminy B1 jest także jej wsparcie pracy układu sercowo-naczyniowego. Oprócz zbawiennego wpływu na układ nerwowy oraz sercowo-naczyniowy, na jej właściwościach zyskuje również układ immunologiczny. Witamina B1 bierze udział w procesach przemian węglowodanów oraz aminokwasów. Uczestniczy także w cyklu kwasu cytrynowego, co powoduje, że ma wpływ na wzrost i rozwój komórek. Tiamina wykazuje także właściwości antyoksydacyjne. Jako trifosforantiaminy niszczy także wolne rodniki. Brytyjscy naukowcy z Warwick University udowodnili, że witamina B1 jest w stanie zahamować i w pewnym stopniu odwrócić początkowe uszkodzenia nerek u chorych na cukrzycę typu 2. Ci sami naukowcy zbadali także poziom tejże witaminy u osób, które cierpią na cukrzycę typu 1 i 2. Okazało się, że u od 70% do 90% tej populacji wykazano zbyt małą ilość witaminy B1 w organizmie.
Jeśli chodzi o zapotrzebowanie na witaminę B1 to jest ono zależne od wieku i płci, a także od takich czynników, jak wykonywana praca, czynniki fizjologiczne czy masa ciała. Dzienne zapotrzebowanie na tę witaminę u osób dorosłych w Polsce wynosi od 1,1 mg – u kobiet do 1,3 mg – u mężczyzn. Z kolei zapotrzebowanie u dzieci wynosi od 0,5 mg u dzieci od 1. do 3. roku życia, do 1,1-1,2 mg u nastolatków. Należy także wspomnieć, że zapotrzebowanie na witaminę B1 może być zwiększone w sytuacji zachorowania na niektóre choroby. Tymi chorobami mogą być przewlekłe infekcje, biegunki, wymioty czy nadczynność tarczycy oraz neuropatia cukrzycowa. Zwiększone zapotrzebowanie na witaminę B1 występuje także przy osłabieniu, które trwa przez dłuższy okres czasu. Cechą witaminy B1 jest jej dobra rozpuszczalność w wodzie. Posiada łatwość wchłaniania się w jelitach.
Gdzie zatem występuje witamina B1?
Jest ona dostępna w wielu produktach, dlatego zawsze należy dbać o zróżnicowaną, zbilansowaną dietę. Tiamina występuje w produktach, które są pochodzenia zarówno roślinnego, jak i zwierzęcego. Najwięcej witaminy B1 znajduje się w produktach zbożowych, takich jak chleb mieszany, chleb żytni czy bułki pszenne i płatki owsiane oraz w suchych nasionach roślin strączkowych (fasola biała, groch, soja). Źródłem witaminy B1 jest także wieprzowina oraz podroby i ryby (makrela, łosoś). Duża dawka tiaminy znajduje się również w kaszy gryczanej i jaglanej oraz soczewicy. Nieco mniej jest jej w warzywach oraz owocach (banany, jabłka, brzoskwinie), a także w mleku, serach typu dojrzewającego oraz jogurtach. Niektórym osobom, zwłaszcza tym, które mają problemy ze zbilansowaną dietą, zaleca się stosowanie dodatkowych suplementów diety, które będą uzupełnieniem składników pożywienia. Na trudności z uzupełnieniem właściwego poziomu witaminy B1 narażone są głównie osoby starsze. Są na to narażone również osoby, które są aktywne fizycznie i zarodowo uprawiają sport. Na zbyt małą ilość witaminy B1 w organizmie mogą też narzekać osoby pracujące umysłowo oraz żyjące w nieustannym stresie. Ważne jest dbanie o odpowiednią dietę, które nie będzie obfitowała w kawę, herbatę oraz alkohol. Niektóre zażywane leki czy produkty, zwłaszcza te, które zawierają w sobie skrzyp polny, mogą w sposób nieświadomy obniżać poziom tiaminy w organizmie ludzkim. Z tego właśnie względu zaleca się stosowanie dodatkowych suplementów.
Czym grozi niedobór witaminy B1?
Tak jak już wspomniano, witamina B1 pełni wiele bardzo ważnych funkcji w organizmie. Dlatego jej niedobór może być niebezpieczny dla człowieka i będzie skutkował licznymi objawami. Wśród nich wymienić można osłabienie i ogólne zmęczenie organizmu. Mogą wystąpić wymioty, nudności, biegunki, co przełoży się na spadek masy ciała. Brak tiaminy w organizmie może doprowadzić do zaburzeń pamięci oraz depresji. Częstą oznaką niedoboru witaminy B1 jest również skurcz i spadek siły mięśni. Może wystąpić również obrzęk kończyn, ich drętwienie oraz mrowienie. Wśród najczęściej występujących objawów niedoboru witaminy B1 wymienić można także zakłócenie równowagi emocjonalnej, szybszą pracę serca, a nawet powiększenie mięśnia sercowego, czyli niewydolność krążeniową. Z powyższego widać, jak bardzo ważną rolę w organizmie człowieka pełni witamina B1. Niestety nie da się nagromadzić zapasów witaminy B1 w organizmie. Są one ograniczone i wynoszą około 30 mg. Gromadzi się ona w mięśniach szkieletu, sercu, mózgu oraz w nerkach. Tak nagromadzona tiamina zużywa się przeciętnie na przestrzeni 2-3 tygodni. Przyczyną niedoboru witaminy B1 może być zmniejszone jej spożycie, które może wynikać z obniżonej zawartości w codziennej diecie produktów, zawierających tiaminę lub z problemów z jej wchłanianiem. Przyczyną tego typu sytuacji może być też zwiększone zapotrzebowanie na tiaminę na przykład u kobiet w ciąży.
Jeśli chodzi o nadmiar witaminy B1 to występuje on niezwykle rzadko. Tiamina cechuje się ograniczoną zdolnością wchłaniania się z przewodu pokarmowego. Ponadto nadwyżki witaminy B1 są usuwane z organizmu wraz z moczem. Z tego względu rzadko można zauważyć, aby ktoś posiadał w organizmie zbyt duże ilości tiaminy. Jednakże suplementowanie witaminy B1 przez zbyt długi okres lub w zwiększonych znacznie dawkach może doprowadzić do wysokiego poziomu tejże witaminy. Ten fakt możemy zaobserwować, gdy drżą nam mięśnie, mamy zawroty głowy, arytmię serca lub występują u nas różne reakcje alergiczne.