Wzory i nazwy soli

Sole – to związki chemiczne posiadające budowę jonową. W skład tych substancji wchodzą kationy metali np. Ca2+, Na+(lub kationy amonowe NH4+) oraz aniony pochodzące od reszty kwasowej (np. SO42-, NO3–).

Wzór ogólny soli:
MnRm
gdzie:
M – atom metalu,
R – reszta kwasowa,
n – ilość atomów metalu (oraz wartościowość reszty kwasowej)
m – ilość reszt kwasowych (oraz wartościowość metalu)

Wzory soli zapisujemy na podstawie wartościowości metalu oraz reszty kwasowej.
np.
metal – Na (jest I wartościowy)
reszta kwasowa – SO4 (jest II wartościowa)
Wartościowości zawsze przepisujemy na skos (mogą on też się skrócić), a zamiast liczb rzymskich piszemy liczby arabskie. Należy pamiętać że wartościowości ,,I” nie przepisujemy (ignorujemy ją).
I II
Na SO4 —> Na2SO4

metal – Al (jest III wartościowy)
reszta kwasowa – PO4 (jest III wartościowa)
III III (w tym wypadku wartościowość się skróci)
Al PO4 —> AlPO4

metal – Ca (jest II wartościowy)
reszta kwasowa – PO4 (jest III wartościowa)
II III
Ca PO4 —> Ca3(PO4)2

metal – K (jest I wartościowy)
reszta kwasowa – Cl (jest I wartościowa)
I I
K Cl —> KCl

Nazewnictwo soli:
Zawsze zaczynamy od prawej strony, a kończymy po lewej stronie.
Reszta kwasowa w soli beztlenowej posiada końcówkę -ek, (np. siarczek, chlorek), natomiast końcówka soli tlenowej to -an (np. siarczan (VI), węglan). Natomiast później czytamy metal (glinu, wapnia).
UWAGA! Jeżeli reszta kwasowa lub metal posiadają kilka wartościowości, należy zapisać w nawiasie jaką wartościowość przyjmuje w tym związku chemicznym, np. azotan (V) miedzi (II)

NaCl – chlorek sodu
Al2S3 – siarczek glinu
Ca3(PO4)2 – fosforan (V) wapnia
Ba(NO3)2 – azotan (V) baru
CaSO3 – siarczan (IV) wapnia
CaSO4 – siarczan (VI) wapnia
HYDRATY ( sole uwodornione = wodziany) – są to związki chemiczne zbudowane z soli bezwodnej oraz wody, w takim związku występuje znak ,,·” (kropka).

Ogólny wzór hydratu:

WZÓR SOLI BEZWODNEJ · xH2O

gdzie :
x – to liczba przyłączonych cząsteczek wody, która występuje w danym hydracie.

np.

Jak na podstawie wzoru sumarycznego napisać nazwę systematyczną lub ją przeczytać?

~ wzór sumaryczny :
CaSO4 · 2H2O
nazwa systematyczna :
podczas zapisywania nazwy systematycznej najpierw piszemy nazwę soli bezwonnej – siarczan (VI) wapnia – a następnie po ,,-” (pauzie) woda (w nawiasie 1/ i zapisujemy liczbę jej cząsteczek, w tym wypadku 1/2)
całość brzmi :
siarczan (VI) wapnia – woda (1/2)
odczyt nazwy systematycznej :
podczas czytania nazwy systematycznej hydratu, tak jak w przypadku zapisywania takiej nazwy zaczynamy od nazwy soli – siarczan (VI) – następnie czytamy – woda – i po kolei cyfry zaczynając od lewej strony – jeden dwa
całość brzmi :
siarczan (VI) wapnia woda jeden dwa

~ wzór sumaryczny :
Ca(NO3)2 · 4H2O
nazwa systematyczna :
azotan (V) wapnia – woda (1/4)
odczyt nazwy systematycznej :
azotan (V) wapnia woda jeden cztery

~ wzór sumaryczny :
AlCl3 · 6H2O
nazwa systematyczna :
chlorek glinu – woda (1/6)
odczyt nazwy systematycznej :
chlorek glinu woda jeden sześć

~ wzór sumaryczny :
Ni(NO3)2· 4H2O
nazwa systematyczna :
azotan (V) niklu – woda (1/4)
odczyt nazwy systematycznej :
azotan (V) niklu woda jeden cztery

Natomiast jak zapisać wzór sumaryczny na podstawie nazwy systematycznej?

~ nazwa systematyczna :
chlorek miedzi (II) – woda (1/5)
odczyt nazwy systematycznej :
chlorek miedzi (II) woda jeden pięć
wzór sumaryczny :
zaczynamy od napisania nazwy soli bezwodnej (chlorek miedzi (II) – CuCl2, następnie stawiamy znak ,,·” (kropka) na koniec przepisujemy drugą cyfrę z nawiasu (1/5) i piszemy wzór wody
całość wygląda tak:
CuCl2 · 5H2O

~ nazwa systematyczna :
węglan sodu – woda (1/7)
odczyt nazwy systematycznej :
węglan sodu woda jeden siedem
wzór sumaryczny :
Na2CO3 · 7H2O

~ nazwa systematyczna :
chlorek wapnia – woda (1/6)
odczyt nazwy systematycznej :
chlorek wapnia woda jeden sześć
wzór sumaryczny:
CaCl2 · 6H2O

~ nazwa systematyczna :
siarczan (VI) manganu – woda (1/1)
odczyt nazwy systematycznej :
siarczan (VI) manganu woda jeden jeden
wzór sumaryczny :
MnSO4 · H2O